Τα Εβραιόπουλα και η Εκπαίδευση

Τα Εβραιόπουλα και η Εκπαίδευση

Μετά την ένταξη της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος, η οργάνωση της εκπαίδευσης των εβραιόπουλων της πόλης πέρασε από διάφορες φάσεις ευθυγράμμισης με την κρατική εκπαιδευτική πολιτική, διατηρώντας όμως τη διδασκαλία της εβραϊκής γλώσσας και θρησκείας.

Το 1940 λειτουργούσαν στη Θεσσαλονίκη εννέα δημοτικά σχολεία της Ισραηλιτικής Κοινότητας, τα λεγόμενα «κοινοτικά» (που με βάση τα κοινοτικά αρχεία είχαν 3.557 μαθητές και των δύο φύλων), καθώς και επτά δημόσια δημοτικά «σχολεία δι’ Ισραηλιτόπαιδας», που σύμφωνα με τον Μικαέλ Μόλχο είχαν 1.584 μαθητές. Επιπλέον, στον Εμπορικό Οδηγό της Θεσσαλονίκης του 1938 καταγράφονται επτά ιδιωτικά σχολεία εβραϊκής διδασκαλίας. Ακόμη, σύμφωνα με τον Μόλχο, το 1940 φοιτούσαν σε δημόσια και ιδιωτικά γυμνάσια 1.122 εβραίοι μαθητές. Λαμβάνοντας υπόψη και τα νηπιαγωγεία, συνολικά το 1940 φοιτούσαν στη Θεσσαλονίκη 7.690 εβραιόπουλα.

Είναι βέβαιο ότι οι μαθητές αντιπροσώπευαν μόνον ένα μέρος του συνόλου των εβραιόπουλων. Σύμφωνα με τα ληξιαρχικά μητρώα που μελέτησε η Λέλα Σαλέμ, από το 1926 ως το 1943 δηλώθηκαν στο ληξιαρχείο Θεσσαλονίκης 20.823 εβραιόπουλα, από τα οποία 5.000 περίπου γεννήθηκαν από το 1938 και μετά. Γνωρίζουμε ότι τα κορίτσια δεν δηλώνονταν με επιμέλεια στο ληξιαρχείο. Συνεπώς, αν αφαιρέσουμε και το υψηλό ποσοστό που αναλογούσε στην βρεφική και νηπιακή θνησιμότητα (10% ο μέσος όρος των πόλεων), συνάγεται ότι ο αριθμός των παιδιών σχολικής ηλικίας ήταν μεγαλύτερος από εκείνον των μαθητών, καθώς οι περισσότεροι έφηβοι δεν συνέχιζαν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Εκτός από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, εβραιόπουλα φοιτούσαν σε ωδεία καθώς και σε ραβινικές σχολές και θρησκευτικά σεμινάρια.

ΤΑ ΕΚΤΟΠΙΣΘΕΝΤΑ ΕΒΡΑΙΟΠΟΥΛΑ

Τον Φεβρουάριο του 1943 όλα τα εβραιόπουλα διαγράφτηκαν από τους καταλόγους των σχολείων και των συσσιτίων και περιορίστηκαν μαζί με τις οικογένειές τους πρώτα σε συγκεκριμένες συνοικίες-γκέτο και έπειτα στο διαμετακομιστικό στρατόπεδο δίπλα στο σιδηροδρομικό σταθμό (Βαρόνου Χιρς). Από εκεί, ξεκινώντας την 15η Μαρτίου 1943, σταδιακά μεταφέρθηκαν, μαζί με τους ενηλίκους, στο Άουσβιτς. Όλα τα παιδιά διακομίζονταν, αμέσως μετά την άφιξή τους, στους θαλάμους αερίων του στρατοπέδου για θανάτωση. Σχεδόν στο σύνολό τους, οι θάνατοί τους δεν καταγράφτηκαν. Οι πληροφορίες για την εκτόπιση ταυτοποιήθηκαν από τον «Κατάλογο Θεσσαλονικέων Εβραίων που εκτοπίσθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα», έργο ζωής του Χάινς Κούνιο, επιζήσαντος του Άουσβιτς.